بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی پیشرونده است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. این اختلال باعث از دست دادن حافظه، سردرگمی، تغییرات رفتاری و دشواری در انجام کارهای روزانه می شود. همچنین شایع ترین علت زوال عقل است، اصطلاحی که گروهی از علائم مرتبط با زوال شناختی را توصیف می کند. اما بیماری آلزایمر دقیقا چیست؟ چه چیزی باعث آن می شود؟ چگونه می توان علائم و نشانه های آن را تشخیص داد؟ و مراحل پیشرفت آن چیست؟ در این مقاله به این سوالات و آنچه شما باید در مورد علل، علائم و مراحل بیماری آلزایمر بدانید پاسخ خواهیم داد.

آنچه در مقاله خواهید خواند:

• بیماری آلزایمر چیست و چگونه بر مغز تأثیر می گذارد؟
• علل اصلی بیماری آلزایمر چیست؟
• اولین نشانه های بیماری آلزایمر در سالمندان و جوانان چیست؟
• مراحل بیماری آلزایمر چیست و چگونه بر توانایی ها و کیفیت زندگی فرد تأثیر می گذارد؟
• چه مدت فرد می تواند با بیماری آلزایمر زندگی کند و چه عوارض احتمالی دارد؟

با خواندن این مقاله، درک بهتری از بیماری آلزایمر و تاثیر آن بر زندگی افراد به دست خواهید آورد.

بیماری آلزایمر چیست و چگونه بر مغز تأثیر می گذارد؟

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که به آرامی حافظه و مهارت های تفکر و در نهایت توانایی انجام ساده ترین کارها را از بین می برد. این بیماری شایع ترین علت زوال‌عقل در میان سالمندان است. نام بیماری آلزایمر از نام دکتر آلویس آلزایمر گرفته شده است که در سال ۱۹۰۶ تغییرات مغزی مرتبط با این بیماری را در یک بیمار خود تشخیص داد و توصیف کرد. این اختلال عصبی با تغییرات ناخوشایند و غیرطبیعی در ساختار و عملکرد مغز همراه است. این تغییرات شامل تشکیل پلاکهای آمیلوئید، توده های نوروفبریلار و کاهش ارتباطات بین سلولهای عصبی هستند که منجر به مرگ سلولها و کوچک شدن حجم مغز می شود. این فرآیندها باعث کاهش قابل توجه عملکرد های شناختی و عملکردی فرد می شود.

علل اصلی بیماری آلزایمر چیست؟

علل دقیق بیماری آلزایمر به طور کامل شناخته نشده است، اما محققان معتقدند که این بیماری شامل ترکیبی از ژنتیک، محیطی و سبک زندگی است. برخی از عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهند عبارتند از:

سن:

خطر ابتلا به بیماری آلزایمر با افزایش سن به خصوص پس از ۶۵ سالگی افزایش می یابد. البته آلزایمر جزوی از روند سالمندی سالم به حساب نمی‌آید.

سابقه خانوادگی:

داشتن والدین یا خواهر و برادر مبتلا به آلزایمر احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهد. این ممکن است به دلیل وجود ژن های خاصی باشد که از نسل به نسل منتقل می شوند یا به دلیل تأثیر عوامل محیطی یا سبک زندگی خانوادگی.

ژن آپولیپوپروتئین:

یکی از ژن هایی که ممکن است بر بیماری آلزایمر تأثیر بگذارد، APOE نام دارد. این ژن دارای سه شکل مختلف است: ε۲، ε۳ و ε۴ . هر فرد ممکن است دو نسخه یکسان یا دو نسخه متفاوت از این ژن را داشته باشد. افرادی که دارای ژن APOE ε۴ هستند، خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر دارند. اگر فردی دو نسخه از APOE ε۴ داشته باشد ریسک ابتلا بیماری آلزایمر در آن افزایش میابد. اما این به این معنی نیست که فقط وجود ژن APOE ε۴ باعث بیماری آلزایمر می شود. بسیاری از افراد با ژن APOE ε۴ هرگز به بیماری آلزایمر مبتلا نمی شوند و بسیاری از افراد بدون ژن APOE ε۴ به بیماری آلزایمر مبتلا می شوند.

سندرم داون:

افراد مبتلا به سندرم داون یک نسخه اضافی از کروموزوم ۲۱ دارند که حاوی ژنی است که آمیلوئید تولید می کند، پروتئینی که پلاک هایی را در مغز افراد مبتلا به آلزایمر تشکیل می دهد. بنابراین، خطر ابتلا به بیماری الزایمر در افراد مبتلا به سندروم داون بالاتر است و همچنین علائم زودتر شروع می شود. برای مطالعه بیشتر درارتباط با تاثیرسندروم داون بربیماری الزایمر به این صحفه رجوع کنید

آسیب به سر:

صدمات شدید یا مکرر سر ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر یا سایر اشکال زوال عقل را افزایش دهد. ین ممکن است به دلیل آسیب دیدگی بافت های عصبی یا التهابات ناشی از صدمات باشد.

بیماری قلبی عروقی:

شرایطی که بر قلب و عروق خونی تأثیر می گذارد، مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت و چاقی، ممکن است با تأثیر بر جریان خون به مغز، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد. جریان خون کافی و سالم به مغز برای حفظ سلامت و عملکرد سلول های عصبی حیاتی است.

علائم اولیه آلزایمر در جوانان و سالمندان چیست؟

اولین علامت بیماری آلزایمر ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما معمولاً شامل از دست دادن حافظه است که زندگی روزمره را مختل می کند. هچنین برای مثال، فردی که مبتلا به آلزایمر است ممکن است:

• جملات و سوالات را بارها و بارها تکرار کند.
• مکالمات، قرارها یا رویدادها را فراموش کند.
• اقلام را اشتباه قرار دهد، اغلب آنها را در مکان هایی قرار دهد که منطقی نیست.
• در جاهایی که قبلاً خوب می شناختند گم شود.
• در یافتن کلمات مناسب برای اشیا، بیان افکار یا شرکت در مکالمات مشکل داشته باشد.

در برخی موارد، جنبه های دیگر تفکر ممکن است علاوه بر از دست دادن حافظه جزو علائم اولیه به حساب آیند، مانند:

• مشکل در تمرکز و استدلال
• مشکلات قضاوت و تصمیم گیری
• مسائل بینایی یا فضایی
• تغییر در شخصیت و رفتار

همچنین به نظر می‌رسد علامت بیماری آلزایمر در افراد جوانتر (زیر ۶۵ سال) با ابتلا به علائم بیماری آلزایمر در سنین بالا، مشابه است.

مراحل بیماری آلزایمر چیست و چگونه بر توانایی ها و کیفیت زندگی فرد تأثیر می گذارد؟

بیماری آلزایمر در چندین مرحله از خفیف تا شدید پیشرفت می کند. مراحل ثابت نیستند و ممکن است از فردی به فرد دیگر همپوشانی داشته باشند یا متفاوت باشند. با این حال، آنها می توانند به توضیح چگونگی تغییر علائم در طول زمان کمک کنند. مراحل عبارتند از:

مرحله پیش بالینی:

این مرحله قبل از ظهور علائم قابل توجه است. ممکن است سال ها یا دهه ها ادامه داشته باشد. در این مرحله، تغییرات مغزی مانند پلاک‌های آمیلوئید و تاو شروع به شکل‌گیری می‌کنند، اما بر توانایی‌های شناختی فرد تأثیری نمی‌گذارند.

اختلال شناختی خفیف (MCI)ناشی از بیماری آلزایمر:

این مرحله ای است که برخی از مشکلات شناختی قابل توجه می شوند، اما در زندگی روزمره تداخلی ایجاد نمی کنند. افراد مبتلا به اختلال خفیف شناختی ممکن است در یادآوری رویدادها یا مکالمات اخیر، پیروی از دستورالعمل ها یا تصمیم گیری مشکل داشته باشند. با این حال، آنها هنوز هم می توانند اکثر کارهای روزمره را انجام دهند و از خود مراقبت کنند. همه افراد مبتلا به اختلال خفیف شناختی به بیماری آلزایمر مبتلا نمی شوند.

زوال عقل خفیف ناشی از بیماری آلزایمر:

این مرحله ای است که از دست دادن حافظه و سایر مشکلات شناختی شروع به تأثیر بر زندگی روزمره می کند. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در سطح خفیف ممکن است برای برخی از فعالیت ها مانند مدیریت امور مالی، پرداخت صورت حساب یا رانندگی به کمک نیاز داشته باشند. آنها همچنین ممکن است تغییراتی را در شخصیت و رفتار نشان دهند، مانند بیشتر مضطرب، افسرده یا تحریک پذیر. همچنین ممکن است در تشخیص افراد یا مکان های آشنا مشکل داشته باشند.

زوال عقل متوسط به دلیل بیماری آلزایمر:

این مرحله ای است که از دست دادن حافظه و مشکلات شناختی بدتر می شود و بر بسیاری از جنبه های زندگی روزمره تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به زوال عقل متوسط ممکن است برای مراقبت های شخصی مانند حمام کردن، لباس پوشیدن یا غذا خوردن به کمک بیشتری نیاز داشته باشند. آنها همچنین ممکن است در برقراری ارتباط، درک یا دنبال کردن مکالمات مشکل داشته باشند. آنها ممکن است دچار سردرگمی، توهم، هذیان یا پارانویا شوند. آنها همچنین ممکن است سرگردان شوند یا به راحتی گم شوند.

زوال عقل شدید ناشی از بیماری آلزایمر:

این مرحله آخرین مرحله بیماری است، زمانی که از دست دادن حافظه و مشکلات شناختی شدید است و فرد برای مراقبت کاملاً به دیگران وابسته می شود. افراد مبتلا به زوال عقل شدید ممکن است توانایی خود را در این زمینه ها از دست بدهند:

• به صورت کلامی یا غیرکلامی ارتباط برقرار کنند یا آنچه را که دیگران می گویند درک کنند.
• خود، عزیزان یا اطرافیانشان را بشناسند.
• حرکات مثانه یا روده خود را کنترل کنند یا به طور مستقل از توالت استفاده کنند.
• غذا را بجود یا قورت دهد، یا وزن مناسبی داشته باشد.
• بدون کمک حرکت کند یا در یک موقعیت راحت بماند.
• به درد، ناراحتی یا عفونت پاسخ دهد.
• احساسات، ترجیحات یا ویژگی های شخصیتی را بروز دهد.

ممکن است فردی که مبتلا به آلزایمر است نتواند در اواخر مرحله شروع به تعامل کند، اما همچنان می‌تواند از تعامل به روش‌های مناسب، مانند گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش یا دریافت اطمینان از طریق لمس ملایم، سود ببرد. در این مرحله، مراقبان ممکن است بخواهند از خدمات حمایتی مانند مراقبت های آسایشگاه استفاده کنند، که بر ارائه راحتی و منزلت در پایان زندگی تمرکز دارد. آسایشگاه می‌تواند برای افرادی که در مراحل پایانی آلزایمر و سایر زوال عقل‌ها هستند و خانواده‌هایشان مفید باشد.

فرد مبتلا به بیماری آلزایمر چقدر عمر می‌کند؟

سرعت پیشرفت بیماری آلزایمر بسیار متفاوت است. به طور متوسط، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر بین ۳ تا ۱۱ سال پس از تشخیص زندگی می کنند. اما برخی ۲۰ سال یا بیشتر عمر می کنند. درجه اختلال در تشخیص می تواند امید به زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. عوامل خطر عروقی درمان نشده مانند فشار خون بالا با سرعت پیشرفت بیماری آلزایمر همراه است.

ذات الریه یک علت شایع مرگ در افراد مبتلا به آلزایمر است زیرا اختلال در بلع باعث می شود غذا یا نوشیدنی وارد ریه ها شود، جایی که عفونت می تواند شروع شود. سایر علل شایع مرگ عبارتند از کم آبی بدن، سوء تغذیه، زمین خوردن و سایر عفونت ها می باشد.

https://www.alz.org/alzheimers-dementia/stages

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/alzheimers-disease/in-depth/alzheimers-stages/art-20048448

https://www.elsevier.es/en-revista-neurologia-english-edition–495-articulo-early-late-onset-alzheimer-disease-are-S217358081630133X

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3350945/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/alzheimers-disease/symptoms-causes/syc-20350447